Матэрыялы ўрока

Другую сусветную вайну памятаюць па-рознаму ў розных краінах. У некаторых з іх, тых, якія ўваходзяць цяпер у склад Еўрапейскага саюза, па сутнасці, мы бачым гістарычную карціну, дзе ёсць адзін агрэсар (нацысцкая Германія), супраць якога змагалася кааліцыя саюзнікаў. І наадварот, "малюнак" становіцца больш складаным у краінах Цэнтральнай і Усходняй Еўропы, дзе для многіх вызваленне Чырвонай арміяй азначала падпарадкаванне іншаму таталітарнаму рэжыму.

Вынікам вышэйзгаданага стала фармаванне адрознай памяці пра вайну ў розных дзяржавах, а таксама розных падыходаў да выкладання гісторыі пра вайну. Нават часовыя рамкі вайны адрозніваюцца ў залежнасці ад краіны. Для Германіі, Польшчы і тых тэрыторый сучаснай Беларусі, якія ўваходзілі ў склад Польшчы да 1939 года, вайна пачалася 1 верасня 1939 года з уварвання нямецкіх войскаў на тэрыторыю Польшчы, тады як для Расіі і Усходняй Беларусі пачаткам вайны стала дата 22 чэрвеня 1941 года, калі нямецкія войскі напалі на СССР. Аналагічным чынам, вайна не завяршылася ў адзін і той жа дзень для ўсіх. У Еўропе вайна скончылася 8/9 мая, тады як на Далёкім Усходзе яна працягвалася да 2 верасня.

У межах нашага праекта мы паспрабуем трохі зблізіць пазіцыі такой рознай (а часам і канфліктнай) памяці. У навучальных камплектах, распрацаваных спецыялістамі з Беларусі, Германіі, Польшчы, Украіны і Расіі, мы разглядаем тэмы, якія адносяцца да Другой сусветнай вайны.

Мы прапануем свой падыход для азнаямлення навучэнцаў з гэтымі адрозненнямі – падыход, заснаваны на выкарыстанні сучасных інавацыйных методык выкладання, ужыванні гістарычных і сучасных графічных матэрыялаў, а таксама вытрымак з успамінаў, дзённікаў і публікацый у прэсе за гэты перыяд. Мы шчыра спадзяемся, што гэта будзе важны (нават калі і сціплы) крок на шляху да лепшага разумення нашай памяці аб самай буйной вайне ў гісторыі чалавецтва і, такім чынам, да лепшага разумення далікатных тэм у гісторыі.

Мы аб'ядналі сапраўдныя першакрыніцы дзеля таго, каб навучэнцы змаглі іх прааналізаваць, абмеркаваць і паразважаць над імі. Разам з тым мы рэкамендуем выкладчыкам уносіць змены ва ўрокі з улікам уласных практык і пераваг і, у прыватнасці, выкарыстоўваць мясцовыя і асабістыя першакрыніцы, калі, на думку настаўнікаў, гэта дапаможа зрабіць мінулае больш блізкім для навучэнцаў.

Мы запусцілі гэты праект у 2020 годзе ў супрацоўніцтве са спецыялістамі з Беларусі, Германіі, Польшчы і Расіі; тым не менш наша мэта – пашырэнне праекта для ўключэння іншых краін. Такім чынам, мы спадзяемся пашырыць нашу працу па асвятленні розных пунктаў гледжання на Другую сусветную вайну і на іншыя складаныя гістарычныя падзеі, а таксама па прасоўванні розных спосабаў аналізу і вывучэння гісторыі.