Informacje dla nauczycieli

Wstęp

Celem wstępu jest nakłonienie uczniów do myślenia o konsekwencjach wojny, do wczucia się w powojenną rzeczywistość obserwowaną na fotografiach, do myślenia o wysiłku powojennej odbudowy. Celem jest też przygotowanie ich do burzy mózgów na początku Części zasadniczej lekcji. Jednocześnie uczniowie będą zachęcani do spoglądania na fotografie z różnych punktów widzenia, nie tylko jako „obiektywnych” dokumentów rzeczywistości w danym momencie i miejscu, ale także jako nośników informacji i konkretnego przekazu oraz jako narzędzi do rozwoju pewnych idei.

Odpowiedzi do zestawu zdjęć: 1) 1942   2) 1945   3) 1948   4) 1955

Część zasadnicza

W czasie burzy mózgów uczniowie proszeni są o swobodne prezentowanie swoich przemyśleń. Należy wziąć pod uwagę wszystkie pomysły. Nie ma „właściwych” i „niewłaściwych” odpowiedzi. Nauczyciel zapisuje wypowiadane pomysły (bez komentarzy, bez selekcji, bez oceniania), najlepiej na tablicy, by widzieli je wszyscy. Pomysły można rozbudowywać, ale nie można ich powtarzać.

Należy wyznaczyć limit czasowy na sesję burzy mózgów.

W pierwszej części sesji każdy uczeń proszony jest o przedstawienie jednego pomysłu w wyznaczonym limicie czasowym. Na tym etapie nie podaje się objaśnień; pomysły są po prostu zapisywane na tablicy czy flipcharcie. Ta część kończy się, gdy nie ma więcej pomysłów lub gdy upływa wyznaczony czas.

W kolejnym etapie uczniowie mogą prosić o wyjaśnienia pomysłów. Ta część także ma wyznaczony limit czasowy. Pomysły wyjaśniane są pojedynczo, a ich autor/autorka otrzymuje krótki, określony czas na przedstawienie swoich wyjaśnień.

Gdy wszystkie wskazane propozycje zostaną objaśnione, uczniowie mogą zagłosować za najlepszymi. Można to zorganizować w różny sposób, np. każdy uczeń wybiera jedną z propozycji i zapisuje jej numer na kartce papieru. Następnie uczniowie pytani są o swój wybór i w ten sposób wyłaniane są najpopularniejsze propozycje [ta część ma na celu przede wszystkim sprawienie, by uczniowie poczuli się zaangażowani w proces; formułowanie i wyjaśnianie propozycji ma większe znaczenie].

Uwaga: Łączny czas poszczególnych elementów procesu nie może przekroczyć ogólnego limitu wyznaczonego na początku.

Ogłoszenia

Ogłoszenia: (materiały uzupełniające do wyżej podanych ogłoszeń)

1. W latach 1939-1941 Lwów znajdował się pod okupacją radziecką, potem, do roku 1944, pod okupacją niemiecką, by powrócić pod kontrolę radziecką. Pytanie dodatkowe: co mogło stać się z dzieckiem?
2. Ogłoszenie to pochodzi z okresu, gdy ludność niemiecka była wysiedlana z rejonu Wrocławia (po wojnie Wrocław stał się częścią Polski, a jego niemiecką ludność usunięto).
3. Ludzie chcieli „kupować” dzieci, by się nimi opiekować. Inni pragnęli przekazać dzieci do rodzin zastępczych lub do adopcji. Nie było w tych czasach (ani wcześniej) czymś niezwykłym, że rodzice nie mający dość czasu czy pieniędzy, by zajmować się swoimi dziećmi (lub gdy mieli zbyt wiele dzieci i nie byli w stanie sobie ze wszystkimi poradzić), oddawali dzieci na wychowanie do bliższych lub dalszych krewnych (ciotek, wujów), przyjaciół lub innych osób. Takie dzieci rzadko tylko odwiedzały swoich rodziców. Standardy od tego czasu najwyraźniej się zmieniły.
4. Ludzie szukali swoich małżonków, nie tylko by się z nimi połączyć, ale też by, móc zacząć nowe życie z nowymi partnerami w innych okolicznościach i odciąć się od przeszłości.
5. „Repatrianci” było określeniem stosowanym wobec osób, które po II wojnie światowej przeprowadzały się z terenów należących przed wojną do Polski, a które po wojnie stały się częścią ZSRR, a także osób przybywających z innych części ZSRR. Były dwie główne fale tej migracji: w latach 1945-1949 i 1957-1959.

Ogłoszenia w gazecie „Volkszeitung”, organ Komunistycznej Parti Niemiec, Saksonia

Georg Wörtge (22.11.1888 – 7.12.1977) był jednym z najpopularniejszych ludowych aktorów i śpiewaków w różnych drezdeńskich teatrach operetkowych od roku 1919. W styczniu 1933 roku upadła berlińska trupa kierowana przez Żydów – braci Rotter – która obejmowała drezdeńskie teatry Centrlany i Residenz. Wörtge i jego kolega Sukfüll przejęli oba tetry jako dyrektorzy. 1 grudnia 1936 roku otwarto „Teatr Ludowy” na Albertplatz. Był to teatr miejski o orientacji narodowosocjalistycznej, który cieszył się poparciem Frontu Pracy Rzeszy i Ministerstwa Propagandy. Wörtge został kierownikiem operetki. 1 maja 1937 roku zapisał się do NSDAP. 15 maja 1944 roku Izba Teatralna Rzeszy przyznała mu licencję nauczyciela scenicznego, ważną do roku 1947. Po 8 maja 1945 roku pracował nadal jako nauczyciel sceniczny i grywał w prywatnych teatrach. Wiosną 1946 roku odezwała się jego przeszłość, był przesłuchiwany. Jednak artysta, który zapewne uważał się za apolitycznego, miał szczęście. SED (Socjalistyczna Partia Jedności Niemiec), zainteresowana utrzymaniem pozorów demokracji, potrzebowała popularnych artystów takich jak on celem pozyskiwania poparcia we wszystkich klasach społecznych. Georg Wörtge mógł od 1947 roku kontynuować karierę, wpierw w Teatrze Ludowym, potem zaś w Drezdeńskiej Operetce Państwowej, przechodząc na emeryturę w roku 1973.

Gustav Agunte (1900 – 1976) był muzykiem, który zdobył sławę w roku 1924, później zaś był dyrygentem orkiestry Mitteldeutsche Rundfunk AG Leipzig (MIRAG), zmienionej w roku 1934 przez nazistów w Reichssender Leipzig. Jego żydowska żona Erna została wywieziona do obozu koncentracyjnego; jej los jest nieznany. Ich córka Anneliese była tancerką w Drezdeńskiej Operze Państwowej do roku 1933, kiedy to otrzymała zakaz pracy, gdyż była w połowie Żydówką. Po 8 maja 1945 roku pracowała jako baletmistrzyni w różnych drezdeńskich teatrach. Gustav i jego syn Rolf-Günther Agunte w roku 1945 założyli Wielką Drezdeńską Orkiestrę Radiową i Drezdeńską Radiową Orkiestrę Taneczną.

Kurt Striegler (7.1.1886 Drezno – 4.8.1958 Wildthurn/Landau) angażował się w drezdeńskie życie muzyczne jako nauczyciel, dyrygent, muzyk i kompozytor. W roku 1912 został dyrektorem muzycznym Królewskiej (Państwowej) Opery w Dreźnie.
7 marca 1933 roku umundurowani nazistowscy bojówkarze uniemożliwili rozpoczęcie przedstawienia Rigoletta w Operze Państwowej. Dyrygować miał główny dyrektor muzyczny Fritz Busch, kosmopolita, który przyjaźnił się z żydowskimi artystami. Buscha przepędzono z budynku. Dyrektor muzyczny Kurt Striegler był na miejscu, by przejąć reżyserię przedstawienia. Striegler wstąpił później do NSDAP i został państwowym dyrektorem muzycznym i dyrektorem Konserwatorium Drezdeńskiego.
Po wojnie w maju 1945 roku nadal pracował w Dreźnie, poważnie zniszczonym przez alianckie bomby w lutym tego roku. Ponieważ jednak był członkiem NSDAP, w roku 1950 opuścił NRD (Niemcy wschodnie, w których podjęto intensywne wysiłki celem denazyfikacji) i zamieszkał w Monachium. Kurt Striegler zmarł w roku 1958 w Bawarii, jednak pochowany został na Starym Cmentarzu Katolickim w rodzinnym Dreźnie.

Podsumowanie

W zależności od rezultatu początkowej burzy mózgów i nowych pomysłów uczniów.

Zadanie domowe

Można spróbować użyć poniższego schematu, opracowanego przez Chauncey Monte-Sano z Uniwersytetu Michigan.

1. Określ to, co uważasz za ważne. To będzie Twoja teza (lub stanowisko).
2. Uzasadnij swoją tezę. Dlaczego masz rację?
   • Podaj dowody (jakie informacje ze źródła/źródeł potwierdzają Twoją tezę).
   • Wyjaśnij, w jaki sposób dowody wspierają Twoją tezę.
   • Wyjaśnij, dlaczego Twoje dowody są wiarygodne.
3. Podsumuj swoje rozumowanie.

Metody alternatywne i dodatkowe materiały. Celem lekcji będzie omówienie, czy konsekwencje wojny powinny być upamiętnione czy przezwyciężone (przykładowo, czy ruiny np. drezdeńskiego Kościoła Marii Panny powinny zostać zakonserwowane, czy budynek należało odbudować, czy też usunąć gruzy, oczyszczając teren?)

1. Uczniowie otrzymują zestaw ogłoszeń, z którego mają wybrać te ukazujące ludzką chęć powrotu do normalnego życia, do przezwyciężenia konsekwencji wojny.
2. Historia drezdeńskiego Kościoła Marii Panny w Wikipedii: https://en.wikipedia.org/wiki/Dresden_Frauenkirche

   Kościół Marii Panny w Dreźnie – Wikipedia, wolna encyklopedia Dobrze byłoby sprawdzić różne wersje językowe. Zwłaszcza porównać wersje napisane cyrylicą (rosyjska, białoruska) z angielską, niemiecką lub polską, które są znacznie bardziej rozbudowane.

   Należy zwrócić uwagę, że artykuły Wikipedii mogą ulegać zmianom w każdej chwili. Uczniom należy o tym przypomnieć. Treść artykułów należy regularnie sprawdzać.

3. Esej podsumowujący: Czy powinniśmy upamiętniać II wojnę światową i jej skutki, czy też powinniśmy pracować nad ich przezwyciężeniem. Jaką opcję poparłbyś? Odbudować drezdeński Kościół Marii Panny czy utrzymać go w formie ruiny? Uzasadnij swoją odpowiedź.