Plan lekcji

Abstrakt

Niniejsza lekcja daje uczniom okazję na spojrzenie na wojnę oczyma dzieci, które prowadziły dzienniki lub napisały wspomnienia. Identyfikując się z autorami, uczniowie mogą poczuć czasy, w których żyli, i mogą wzbudzić w sobie empatię. Pracując w grupie, nauczą się czytać źródła historyczne, a dzięki dyskusji wczują się w życie dziecka podczas wojny. Będą lepiej rozumieć codzienne trudy, jakie wojna przynosiła.

Cel ogólny

Poznać zmiany życia codziennego dzieci w różnych krajach podczas II wojny światowej.

Cele szczegółowe

1. Zrozumieć tragizm losu i życie zwykłego człowieka w czasie wojny. Pojąć to, że wojna dotyka wszystkich: bogatych i biednych, dorosłych i dzieci, niezależnie od tego, gdzie żyją.
2. Zapoznać uczniów z pojęciami „sposób życia” i „życie codzienne w czasie wojny”.
3. Porównać życie codzienne czasu wojny w różnych krajach: ZSRR (Białoruskiej SRR, Rosyjskiej SRR), Polsce, Niemczech.
4. Nauczyć dzieci szukania informacji w źródle historycznym (wykorzystanie źródeł analitycznych, identyfikowanie kluczowych informacji, analiza krytyczna).

Zastosowane metody

Metoda źródłowa, studium przypadku, analiza i porównanie.

Wyposażenie

Materiały drukowane (teksty dziewięciu dzienników lub wspomnień, pytania o nie), projektor multimedialny (wskazany), urządzenia z dostępem do internetu (telefony komórkowe uczniów), mapa, naklejki do umieszczania na ekranie.

Autorzy dzienników

• Anna Nekrasowa. Urodzona w roku 1927 we wsi Pietrowskoje, rejon chomutowski, obwód kurski, Rosja Radziecka.
• Lew Poszerstnik. Urodzony w roku 1924 w Tule, Rosja Radziecka.
• Walentyna Sziszło (z domu Daniłowa). Urodzona w rodzinie wojskowej 10 lutego 1936 roku we wsi Bielica, rejon Żłobin, Białoruska SSR.
• Zinajda Goriaczko. Urodzona 11 czerwca 1931 roku, mieszkanka małej wsi Wysoczany, rejon Liozno, obwód witebski, Białoruska SSR.
• Krystyna Markówna. Przemyśl, Polska.
• Jadwiga O.. Urodzona w roku 1925 w powiecie drohobyckim, województwo lwowskie, Polska.
• Gerda Altpeter (z domu Rappaport). Urodzona w roku 1926, z Essen, mieście w Zagłębiu Ruhry, obecnie Północna Nadrenia-Westfalia w Niemczech.
• Ursula Brecht (z domu Lindemann). Urodzona w roku 1928 w Kolonii, Niemcy.
• Gertrud Zillikens (z domu Riediger). Urodzona 19 maja 1933 roku w Braunsbergu w Prusach Wschodnich, Niemcy (obecnie Braniewo w Polsce).

Kolejność i czas trwania zadań

Wstęp

5 minut

Wprowadzenie przez nauczyciela.

Nauczyciel odświeża wiedzę uczniów o II wojnie światowej. Zachęca ich do przypomnienia sobie, kiedy II wojna światowa rozpoczęła się dla danego kraju oraz jak przebiegały pierwsze walki. Przy pomocy mapy uczniowie śledzą przesuwanie się linii frontu, przypominają sobie, jak długo trwała wojna i kiedy się zakończyła.
Nauczyciel zadaje następnie pytania: Jak rozumiecie pojęcie „życie codzienne”? Nauczyciel słucha odpowiedzi, a następnie wyjaśnia pojęcie, wykorzystując przykłady z życia uczniów.

3 minuty

Nauczyciel wyjaśnia zadanie. W zależności od liczebności klasy nauczyciel dzieli ją na maksymalnie osiem grup. Każda z nich otrzymuje dziennik/wspomnienie dziecka, które żyło w czasie II wojny światowej.

Część 1: Praca w grupach

15 minut

Praca w grupach z dziennikami lub wspomnieniami. Uczniowie szukają odpowiedzi na pytania o dziecko, które napisało dziennik czy wspomnienie. Nauczyciel może wyświetlać pytania przy pomocy projektora. Gdy uczniowie znajdą odpowiedź na pytanie, uczniowie winni odnotować ją na wydruku fragmentu dziennika/wspomnienia, podkreślając kluczowe słowa lub zapisując je na marginesie.

Zadanie: Spójrzcie na materiał. Znajdźcie miejsce zamieszkania dziecka na interaktywnej mapie na ekranie. Umieśćcie naklejkę. Znajdźcie w internecie opis tego miejsca. Jaka była wówczas sytuacja na linii frontu?

Część 2: Odpowiadanie na pytania nauczyciela

10 minut

Questions (the students should answer in the first person).

1. Przedstaw się (jak masz na imię, ile miałeś/aś lat, gdy zaczęła się wojna?)
2. Czy mieszkałeś w mieście? Czy mieszkałeś na wsi? Z jakiego kraju pochodzisz?
3. Z kim mieszkałeś/aś? Co robili Twoi rodzice? W jakich warunkach dorastałeś/aś?
4. Jak dowiedziałeś/aś się o wybuchu wojny?
5. Co zmieniło się w Twoim życiu od chwili wybuchu wojny?
6. Co robiłeś/aś w czasie wojny? Jak pomagałeś/aś swojej rodzinie lub przyjaciołom?
7. Jakich trudności doświadczyłeś/aś ze zdobywaniem żywności?
8. Co z czasów pokoju udało Ci się utrzymać w życiu codziennym?
9. Spójrz na fotografie z czasu wojny. Wybierz te, które mogłyby przedstawiać Ciebie (autora Twojego dziennika/wspomnienia). Uzasadnij wybór.

Część 3: Dyskusja i wnioski

10 minut

Dyskusja (moderowana przez nauczyciela).

Pytania do dyskusji:

Opcja 1

• Czym różniło się życie codzienne dzieci przed i w czasie wojny?
• Czym różniło się życie codzienne w różnych krajach?
• Kiedy dziecko musiało podejmować trudny wybór? Czy mogło postąpić inaczej?
• Dlaczego dzieci piszą o strasznych wydarzeniach w tak spokojny sposób?
• Co zrobiło na Tobie największe wrażenie we wspomnieniach/ dziennikach? Dlaczego?

Opcja 2

• Jakie były podobieństwa i różnice sytuacji, w których znalazły się dzieci?
• Które z dzieci znalazło się w najtrudniejszym położeniu?
• Co zrobiło na Tobie największe wrażenie w dziennikach/wspomnieniach? Z jakiego powodu?

2 minuty

Wnioski. Nauczyciel krótko podsumowuje dyskusję.

Zdjęcia